Bina Denetiminde Yeni Kurallar Yürürlükte

GÜNDEM

Deprem sonrası bina hasar tespit süreçlerinde önemli bir değişikliğe gidildi. 22 Haziran 2025 tarihli ve 32934 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yeni yönetmelikle birlikte, gözleme dayalı bina inceleme dönemi sona erdi. Bundan böyle, yıkım kararları başta olmak üzere tüm değerlendirmeler mühendislik esaslarına ve bilimsel performans analizlerine göre yapılacak.

“Afetler Sonrası Bina Hasar Tespiti Yapılmasına İlişkin Genel Kurallar Hakkında Yönetmelik” ile birlikte, yalnızca dış cephedeki çatlaklar, sıva dökülmeleri gibi yüzeysel belirtilere dayanarak verilen yıkım kararlarının önüne geçilmesi hedefleniyor. Yeni uygulama, özellikle depremlerin ardından yeni binaların analiz yapılmadan yıkılmasıyla ilgili kamuoyunda oluşan tepkilere yanıt niteliğinde.

 

HER ÇATLAK YIKIM SEBEBİ DEĞİL

Yeni düzenleme öncesinde açıklamalarda bulunan DAİMFED Malatya Şube Başkanı ve İnşaat Yüksek Mühendisi Kadircan Esen, bina güvenliğinin sadece dış görünüşle değerlendirilemeyeceğini vurguladı. 1 Haziran 2024 tarihinde yaptığı basın toplantısında Esen şu ifadeleri kullandı:

“Yeni binaların birçoğuna detaylı analiz yapılmadan yıkım kararı verildi. Bu durum mühendislik bilimlerine aykırıdır ve milli ekonomiye büyük zarar verir. Bir binaya sadece birkaç çatlak ya da sıva dökülmesiyle karar verilmemeli. Aynı şekilde dışarıdan sağlam görünen binaların da performansı yetersiz olabilir.”

 

BİLİMSEL ANALİZ ZORUNLU HALE GELDİ

Yönetmelikle getirilen yeni düzenlemelere göre:

Tüm binalar, 6 bölüm ve 36 maddeden oluşan teknik esaslara göre incelenecek. Performans analizleri, her bina için zorunlu hale getirildi. Gözleme dayalı yöntemler, tek başına yeterli sayılmayacak. Hasar tespiti sonuçları, bilimsel verilerle gerekçelendirilmek zorunda olacak. Özellikle yapı denetimi bulunan yeni binalar için kararlar, teknik raporlarla desteklenmeden verilemeyecek.

 

STK’LARDAN TAM DESTEK

Kadircan Esen’in uyarıları ve açıklamaları sonrası Malatya başta olmak üzere birçok deprem bölgesindeki sivil toplum kuruluşları, yeni yönetmeliğe destek verdi. Özellikle ekonomik ömrü hâlâ devam eden yapıların bilimsel gerekçeler olmadan yıkılmasının kamusal kaynak israfına neden olduğu vurgulandı.

 

PSİKOLOJİK DEĞİL, TEKNİK GEREKÇELERLE KARAR VERİLECEK

Yeni yönetmelik ile birlikte, hasar kararlarında sübjektif ve psikolojik etkilerden uzaklaşılarak tamamen teknik ve objektif ölçütlerin esas alınması sağlanacak. Böylece hem vatandaş güvenliği daha doğru analiz edilmiş olacak hem de milli kaynakların yanlış yıkım kararlarıyla boşa harcanması engellenecek.