Dil Ve Konuşma Terapisti Alkan Yutma Sorunlarının Ciddiyetine İşaret Etti

SAĞLIK Dil ve Konuşma Terapisti Aleyna Alkan, yutma işlevinin sanıldığından çok daha karmaşık bir süreç olduğunu vurgulayarak, Yutma bozukluğunun belirtilerine, nedenleri ve tedavi sürecine dair Bakış Haber’e açıklamalarda bulundu.

 

Haber: İrem Yılmaz

 

Yutma işlevinin sorunsuz olarak yerine getirilebilmesi için, çeşitli kas ve sinirlerin koordinasyon ve uyum içerisinde çalışması gereklidir diye belirten Dil ve Konuşma Terapisti Aleyna Alkan, “Bu kas ya da sinirlerin herhangi birinin fonksiyonundaki aksaklık disfaji ( yutma güçlüğü) oluşumuna sebep olabilir” dedi.

 

“YUTMA İŞLEMİ DIŞARIDAN KOLAY BİR SÜREÇ GİBİ GÖRÜNSE DE ASLINDA SON DERECE KARMAŞIKTIR”

 

Aleyna Alkan, “Yutma işlemi dışarıdan kolay bir süreç gibi görünse de aslında son derece karmaşıktır. Yutkunma zorluğu, yutma sürecinin herhangi bir aşamasında ortaya çıkabilir” ifadesini kullandı.

Tükürük, katı ve sıvı yiyeceklerin ağızdan mideye geçişinin daha fazla zaman, çaba ve zorlanma gerektirmesi durumunu yutma bozukluğu olarak tanımlayan Alkan,  yutma bozukluğu 3 farklı yutma evresinde gerçekleşebilir” dedi.

Dil ve Konuşma Terapisti Aleyna Alkan, “Oral faz,  çiğneme, dudaklar, yanaklar ve dilde kas hareketlerinde güçsüzlük ve/veya ağızda duyu hissinin azalmasına bağlı olarak gıdanın ağızdan yutağa hareket edememesi;yutmanın başlayamamasıya da gecikmesidir” ifadesini kullandı.

Faringeal Faz ise farenks kaslarında meydana gelen problemlere bağlı olarak yiyecek ve içeceğin yutakta takılması veya hava yolunun yeterince kapanmaması sonucu besinin yemek borusu yerineyanlış yönde giderek hava yoluna girmesi sonucu oluşur” dedi.

Özofageal Faz, yemek borusu kasılmagevşeme hareketindeki bozulma ile besinin yemek borusundan mideye gönderilmesinde görülebilen sorunlardır” ifadesini kullandı.

 

BU BELİRTİLER VARSA DİKKAT!

Belirtilerine değinen Aleyna Alkan, “yutkunurken ağrı duymak, boğazda, göğüste veya göğüs kemiğinin (sternum) arkasında yemek sıkışması hissi, salya akıntısı, ağızdan yemek ya da sıvı akması veya ağızda yemek kalıntısı, birikmesi, yiyecek ya da mide asidinin boğaza geri gelmesi,  ani kilo kaybı, yutma sırasında/ sonrasında öksürük ya da öğürme, yutma zorluğu nedeniyle yiyecekleri daha küçük parçalara ayırmak ya da belirli yiyeceklerden kaçınmak, yemek yeme ya da içme sırasında veya hemen ardından çıkan “ıslak” hırıltılı ses, çiğneme ya da yutma için daha fazla güç ya da zaman harcanması” gibi belirtilerin görülebileceğini söyledi.

 

“YUTMA BOZUKLUĞU KİŞİNİN HAYATINI FARKLI ŞEKİLLERDE ETKİLEYEBİLİR”

Yutma bozukluğunun kişinin hayatını farklı şekillerde etkileyebileyebileceğinin altını çizen Aleyna Alkan, “ Yeterince beslenmeme ve sıvı eksikliği(dehisrasyon), yiyecekleri daha küçük parçalara ayırmak veya yutma sorunu nedeniyle belirli yiyeceklerden kaçınmak, yemek ve içmekten daha az keyif almak, yemekli sosyal ortamlarda bulunmaktan kaçınmak, zatürre ya da kronik akciğer bozukluğuna yol açacak aspirasyon (yiyecek ya da içeceğin soluk borusuna kaçması) ve buna bağlı gelişebilecek ölüm riskleri de bulunmaktadır” dedi.

“ÜLKEMİZDE YUTMA BOZUKLUĞU YAŞAYAN VAKA SIKLIĞI İLE İLGİLİ BİLİMSEL VERİ MEVCUT DEĞİL”

 

Ülkemizde yutma bozukluğu yaşayan vaka sıklığı ile ilgili bilimsel verinin mevcut olmadığını dile getiren Dil ve Konuşma Terapisti Aleyna Alkan, “Ancak yurtdışında yapılan bilimsel çalışmalara göre görülme sıklığı yaşla birlikte değişmekle beraber 50 yaş üstünde %10 oranında görülmektedir. Hastanede yatan hastalarda bu oran %12 civarındadır. Evde bakım hastalarında da bu oran %30 ile %60 arasında değişmektedir” ifadesini kullandı.

Alkan, “Sinir sistemi hasarları: inme, kafa travması, beyin hasarı, omurilik hasarı, Parkinson, Multipl Skleroz, SerebralPalsi, AmiyotrofikLateral Skleroz, müskülerdistrofi, kas hastalıkları Alzheimer, vb,

Baş boyun bölgesi ile ilgili hasarlar: ağız temizliğinde sorunlar; ağız içi, dil, yutak, ya da gırtlak kanserleri ve cerrahisi ile radyasyon etkisi vb.

Reflü, yemek borusu darlığı gibi gastroözefageal sorunlar ve özellikle çocuklardaki emme-yutma-solunum koordinasyon problemleri, psikolojik nedenler yanı sıra birçok hastalık da yutma bozukluğu ile ilişkili olabilir” dedi.

 

“TEDAVİDE Kİ ÖNCELİKLİ HEDEF HASTALARIN GÜNLÜK KALORİ İHTİYACINI KARŞILAYACAK BESİNİ GÜVENLİ YOLLARDAN ALDIĞINDAN EMİN OLMAKTIR”

 

Yutma bozukluklarının tedavisinde öncelikli hedef hastaların günlük kalori ihtiyacını karşılayacak besini güvenli yollardan aldığından emin olmaktır diyen Aleyna Alkan , “Daha sonra hastanın mümkünse oral yoldan güvenli olarak beslenmesini sağlamak amaçlanır. Bu çerçevede yutmadan sorumlu kasların güçlenmesini ve koordineli hareketlerini sağlayacak ya da yutma refleksini harekete geçirebilecek sinirlerin uyarılmasına yönelik özelleştirilmiş egzersizlerin yapılması, kişinin daha rahat yutması için çeşitli pozisyon ve yutma stratejilerinin uygulanması gibi çalışmaları içerir” ifadesini kullandı.

 

“DÜZENLİ OLARAK YUTMA GÜÇLÜĞÜ YAŞIYORSANIZ DOKTORA BAŞVURMALISINIZ”

Aleyna Alkan, “Düzenli olarak yutma güçlüğü yaşıyorsanız veya yaşadığınız yutma güçlüğüne kilo kaybı,yutma sırasında ağrı, besinlerin burundan gelmesi durumu eşlik ediyorsa olası tıbbi nedenleri için doktorunuza başvurunuz” vurgusunu yaptı.