Erken Emeklilik Hakkı Tehlikede: SGK’dan Yeni Kural

GÜNDEM

SGK'nın yeni düzenlemesi erken emeklilikte kritik rol oynayan "yıpranma hakkı"nı doğrudan etkiliyor. Nisan 2025'ten itibaren geçerli olacak uygulama, bazı meslek grupları için fiili hizmet süresi zammına (FHSZ) erişimi zorlaştırabilir.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) uygulamasında önemli bir değişikliğe giderek, meslek kodu kısıtlamasını devreye sokuyor. SGK’nın yeni kararı, erken emeklilik hakkı sağlayan ve halk arasında “yıpranma hakkı” olarak bilinen düzenlemeyi daha denetlenebilir hale getirmeyi amaçlıyor.

YIPRANMA HAKKI NEDİR?

Fiili hizmet süresi zammı (FHSZ), tehlikeli, riskli ve ağır işlerde çalışan kişilerin prim günlerine belirli oranda ek gün kazandırarak daha erken emekli olmalarını sağlayan bir uygulama. 5510 sayılı Kanun’a göre bu hak; madencilerden sağlık çalışanlarına, gazetecilerden askerlere kadar birçok meslek grubunu kapsıyor.

60 gün ek süre: Kurşun ve arsenik işleri, itfaiyecilik, cam ve çimento fabrikaları gibi işler. 90 gün ek süre: Radyoaktif maddelerle çalışanlar, demir-çelik işçileri, gazeteciler, polis ve askerler. 180 gün ek süre: Yer altı işçileri.

YENİ KISITLAMA NELERİ DEĞİŞTİRİYOR?

Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek düzenlemeye göre, SGK artık yalnızca doğru meslek koduyla bildirilen çalışanları FHSZ kapsamına alacak. Örneğin, bir itfaiye şoförünün görev tanımı yıpranma hakkına dahil olsa da, bu kişi yanlışlıkla "vasıta sürücüsü" koduyla SGK’ya bildirilirse, sistem bu bildirimi reddedecek ve düzeltme talep edecek.

Bu kapsamda SGK, sahte ya da hatalı bildirimleri önlemek amacıyla meslek kodlarını sıkı denetleyecek. Gerçekte tehlikeli işlerde çalışan ancak işveren tarafından yanlış kodla bildirilen kişiler, FHSZ hakkından mahrum kalma riskiyle karşı karşıya.

İŞVERENLERE YENİ YÜKÜMLÜLÜKLER

Yeni uygulamayla birlikte işverenlerin sorumluluğu da artıyor. İşverenler, FHSZ kapsamındaki işlerde çalışan personelin meslek kodlarını eksiksiz ve doğru bildirmek zorunda olacak. Aksi takdirde SGK, bildirimi kabul etmeyecek ve işverenleri belge sunmaya çağıracak.

KİMLER ETKİLENECEK?

Bu düzenleme, özellikle kamu güvenliği, sağlık, medya ve ağır sanayi gibi sektörlerde çalışan binlerce kişiyi ilgilendiriyor. SGK’nın hedefi, gerçekten tehlikeli işlerde çalışanların hakkını korumak ve sistemin kötüye kullanılmasının önüne geçmek.

SONUÇ: ERKEN EMEKLİLİKTE ŞEFFAFLIK VE DENETİM DÖNEMİ

SGK'nın yeni adımı, hem hak kayıplarını önlemeyi hem de erken emeklilik sisteminde disiplin sağlamayı amaçlıyor. Ancak uygulamanın başarısı, büyük ölçüde işverenlerin doğru bildirim yapmasına bağlı olacak.