Fazla Mesai Yapan Memura İzin Hakkı Var mı? Mevzuat Ne Diyor?

GÜNDEM

Devlet memurlarının fazla çalışma karşılığında izin kullanma hakkı bulunuyor ancak uygulama, yasal boşluklar ve eski mevzuat nedeniyle karmaşık bir hal almış durumda. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre fazla mesai yapan memurlara ücret yerine izin verilebiliyor. Ancak bu iznin nasıl, ne zaman ve hangi koşullarda kullanılacağı konusunda net kurallar bulunmuyor.

 

HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİ 40 SAAT İLE SINIRLI

657 sayılı Kanun’un 99. maddesine göre devlet memurlarının haftalık çalışma süresi 40 saat olarak belirlenmiş durumda. Bu süre genellikle Pazartesi’den Cuma’ya kadar uygulanıyor. Ancak kurumların hizmetin niteliğine göre farklı mesai saatleri belirlemesi mümkün. Bu düzenlemeler Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve bağlı yönetmelikler çerçevesinde yapılıyor.

 

ÇALIŞMA SAATLERİ VALİLİK VE CUMHURBAŞKANLIĞI YETKİSİNDE

Günlük mesai saatlerinin belirlenmesi ise 100. maddeyle Cumhurbaşkanı ve valilerin yetkisine bırakılmış. Ayrıca engelli personel için ulaşım, iklim ve bireysel durumlar dikkate alınarak özel mesai saatleri uygulanabiliyor. Esnek çalışma modelleri de bazı görevlerde hayata geçirilebiliyor.

 

ÜCRET YERİNE İZİN: HER 8 SAAT FAZLA ÇALIŞMAYA 1 GÜN

Devlet memurlarının fazla mesaisi karşılığında ücret ödenmeden çalışma yaptırılması mümkün. 657 sayılı Kanun’un 178. maddesine göre bu durumda personele her 8 saatlik fazla çalışma karşılığında 1 gün izin hakkı verilebiliyor. Ancak bu izin hakkının sadece en fazla 10 günü yıllık izinle birleştirilebiliyor ve aynı yıl içinde kullanılması gerekiyor.

 

FAZLA MESAİ İZİNLERİ GELECEK YILA DEVREDEBİLİYOR

Mevzuatta fazla mesai izinlerinin ertesi yıla devrine açık bir engel bulunmuyor. Yıllık izinler gibi bu izinler de içinde bulunulan yıl ve bir önceki yıl için geçerli oluyor. Ancak daha eski yıllara ait kullanılmayan izinlerin düşmesi söz konusu.

 

UYGULAMADA CİDDİ BELİRSİZLİKLER MEVCUT

Fazla mesai karşılığı verilen izinlerin hangi günlerde, ne şekilde ve hangi sürelerde kullanılabileceğine ilişkin detaylı bir düzenleme bulunmuyor.
Örneğin:

Hafta sonu yapılan çalışmaların hesaba katılıp katılmayacağı 8 saatten az süreli mesailerin değerlendirilip değerlendirilmeyeceği Uzak yerlerde görev yapan memurların yol süresinin dikkate alınıp alınmayacağı gibi konular açıklığa kavuşturulmuş değil.

Bu da kurumdan kuruma değişen uygulamalara ve çalışanlar arasında eşitsizliğe yol açıyor.

 

ESKİ MEVZUAT GÖLGE EDİYOR: REFORM İHTİYACI NET

Fazla çalışmaya ilişkin kuralların çoğu, 1975 tarihli yönetmeliklere dayanıyor. Bu düzenlemelerde artık mevcut olmayan unvanlara ve kurumlara yer veriliyor. Örneğin, mülga Devlet Bütçe Uzmanları gibi görevler artık farklı isimlerle yürütülüyor. Bu durum, güncel kamu personel rejimiyle örtüşmeyen ve acilen güncellenmesi gereken bir mevzuat sorununa işaret ediyor.

 

MEMURLAR EŞİTLİK VE NETLİK BEKLİYOR

Uzmanlar, 1970'li yılların kamu yönetimi anlayışıyla şekillenmiş bu kuralların, günümüz ihtiyaçlarını karşılamadığını vurguluyor. Aynı unvana sahip memurların farklı kurumlarda farklı uygulamalara maruz kalması, hem adalet duygusunu zedeliyor hem de kamu hizmetinde verimliliği düşürüyor.

 

ÇÖZÜM NE OLMALI?

Memur sendikaları ve hukukçular, fazla çalışma karşılığında izin kullanımına dair açık, detaylı ve çağdaş bir düzenleme yapılması gerektiği görüşünde birleşiyor. Bu sayede hem memurun hakkı korunacak hem de kamu kurumlarında standart ve adil bir uygulama sağlanmış olacak.