Meclis’ten İklim Düzenlemesi

GÜNDEM Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen İklim Kanunu Teklifi, iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir dönüm noktası oldu.  

Yasalaşan düzenlemeyle birlikte, sera gazı emisyonlarının azaltılmasından karbon piyasasının kurulmasına, yerel iklim planlarından idari yaptırımlara kadar çok sayıda yeni yükümlülük devreye giriyor. Yasa hükümlerine uymayanlara 5 milyon TL’ye kadar para cezası verilmesi öngörülüyor.

SERA GAZI EMİSYONUNA SIKI DENETİM

Kanunun birinci bölümünde, iklim değişikliğine uyum ve sera gazı salımının azaltılmasına yönelik genel çerçeve çizildi. Bu kapsamda İklim Değişikliği Başkanlığı, yıllık bazda ilerlemeleri izleyecek, kurumlar arası koordinasyonu sağlayacak ve karbon fiyatlandırma mekanizmalarını yönetecek.

KAMU VE ÖZEL SEKTÖRE YÜKÜMLÜLÜKLER

Yeni yasayla birlikte, sadece kamu kurumları değil, özel sektör de kamu yararını gözeterek belirlenen çevre tedbirlerini uygulamakla yükümlü hale geldi. Plan ve projelerde kurumlar arası iş birliği zorunlu olurken, talep edilen bilgi ve belgelerin ücretsiz ve zamanında paylaşılması gerekecek.

YEREL İKLİM PLANLARI ZORUNLU HALE GELDİ

Her ilde iklim değişikliğine karşı hazırlıklı olunması için yerel iklim eylem planları hazırlanması zorunlu hale getirildi. Bu planlar, büyükşehirlerde belediyeler; diğer illerde ise il özel idareleri ve belediyeler tarafından hazırlanarak ilgili koordinasyon kurullarına sunulacak.

SINIRDA KARBON VERGİSİ MEKANİZMASI KURULUYOR

Türkiye Gümrük Bölgesi'ne ithal edilen ürünlerin sera gazı emisyonlarını denetlemek amacıyla Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kurulabilecek. Sistem, Ticaret Bakanlığı’nın öncülüğünde belirlenecek esaslara göre işleyecek.

KARBON PİYASASI KURULU OLUŞUYOR

Kanun kapsamında, Karbon Piyasası Kurulu oluşturulacak. Kurul, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı başkanlığında toplanacak ve karbon piyasasının işleyişine, elde edilen gelirlerin bütçelendirilmesine ilişkin kararlar alacak.

YENİ DÜZENLEMELERE UYULMAZSA AĞIR CEZALAR VAR

Kanunla birlikte çevre ihlallerine uygulanacak idari para cezaları da belli oldu:

Sera gazı emisyon raporlarını zamanında sunmayanlara: 500 bin TL – 5 milyon TL arası ceza

Ozon tabakasına zarar veren maddeleri yasa dışı kullanan veya ithal edenlere: 2,5 milyon TL

Bu maddeleri içeren ürünlere bakım yapanlara: 250 bin TL

Etiketleme kurallarına uymayanlara: 120 bin TL

39 YENİ KAVRAM TANIMLANDI

Kanun kapsamında “İklim Adaleti”, “Net Sıfır Emisyon”, “Karbon Kredisi”, “Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)” ve “Gönüllü Karbon Piyasaları” gibi 39 yeni çevre ve iklim kavramı hukuki çerçeveye oturtuldu. Bu sayede, uygulamada yorum farklılıklarının önüne geçilmesi hedefleniyor.

AMAÇ: PARİS ANLAŞMASI’NA UYUM VE NET SIFIR HEDEFİ

Yeni İklim Kanunu ile Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmesi, sera gazı emisyonlarının kontrol altına alınması ve iklim krizine karşı güçlü bir kurumsal altyapının oluşturulması amaçlanıyor.