Türk Parasını Korumaya Yönelik Düzenleme Meclis’e Sunuldu

Türk lirasının değerini koruma, mali sistemde denetimi artırma ve kayıt dışılıkla mücadeleye yönelik kapsamlı bir kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu.

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan teklif, döviz ve kıymetli maden işlemlerinden yetkisiz faaliyetlere kadar birçok alanda önemli değişiklikler içeriyor.

Teklif, Cumhurbaşkanı’na geniş yetkiler tanırken, usulsüz işlemlere karşı ağır para cezaları ve idari yaptırımlar öngörüyor. Amaç, mali sistemin güvenliğini sağlamak ve Türk parasının itibarı ile istikrarını korumak.

DÖVİZ VE KIYMETLİ MADEN İŞLEMLERİNE YENİ KURALLAR

Yasa teklifine göre; döviz, nakit, hisse senedi, tahvil, kıymetli taş ve madenlerin alım-satımı, ithalatı ve ihracatına ilişkin düzenleme yetkisi Cumhurbaşkanı’na veriliyor. Bu yetki, Türk parasının değerini koruma amacıyla, piyasalara müdahale ve sınırlama imkânı tanıyacak.

Yetkisiz şekilde döviz ya da kıymetli varlıkların yurt dışına çıkarılması ya da yurda sokulması durumunda, eylem Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na girmese bile rayiç bedelin yarısı ile iki katı arasında idari para cezası uygulanacak. Fiilin teşebbüs aşamasında kalması halinde ise cezada indirime gidilecek.

YETKİSİZ FAALİYETLERE SERT YAPTIRIMLAR GELİYOR

Faaliyet izni veya yetki belgesi olmaksızın döviz ya da kıymetli maden işlemleri yapanlara 50 bin TL ile 250 bin TL arasında idari para cezası verilecek. Ayrıca ilgili iş yerlerinin faaliyeti bir ay süreyle durdurulacak. Beş yıl içinde benzer ihlalin tekrarlanması halinde, ceza doğrudan üst sınırdan uygulanacak.

Faaliyetin niteliği, yapılan reklamlar veya iş yerinin yapısı izin alınması gereken alanda işlem yapıldığını ortaya koyuyorsa, o işletmenin tüm faaliyetleri kalıcı olarak durdurulabilecek. Bu işlemler Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın talebiyle valilikler tarafından uygulanacak.

CEZALARDA GECİKME FAİZİ VE KATLAMALI UYGULAMA

İdari para cezalarına ilişkin olarak, cezanın kesinleştiği tarih ile tahsil edildiği tarih arasındaki sürede gecikme faizi alınacak. Aynı ihlalin 5 yıl içinde tekrar edilmesi durumunda, ceza iki katı olarak uygulanacak.

İZİN VE ÜCRETLERDE NET ÇERÇEVE BELİRLENDİ

Anayasa Mahkemesi kararına uyum amacıyla, döviz ve kıymetli maden piyasalarında faaliyet gösterecek şirketler için faaliyet izni alma zorunluluğu yasa teklifine eklendi. Bu kapsamda, döviz büroları, rafineri işletmeleri ve Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Taşlar Piyasasında işlem yapan şirketler Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan izin almak zorunda olacak.

Bakanlık, bu şirketlerin faaliyet göstereceği bölgeleri; il ve ilçelerin nüfusu, ekonomik yapısı, turizm ve ticaret hacmi gibi kriterlere göre belirleyecek. Yetki sınırlarını aşan şirketlerin izinleri iptal edilebilecek.

PAY DEVİRLERİNE ÜCRET DÜZENLEMESİ

Faaliyet izinli anonim şirketlerin pay devirlerinde, izin ücretleri devredilen pay oranına göre hesaplanacak. Birden fazla faaliyeti olan şirketler için her faaliyet alanı ayrı ücretlendirilecek. Ancak miras yoluyla, mahkeme kararıyla ya da aile bireyleri arasında yapılan pay devirlerinde ücret alınmayacak.

Toplanan izin ücretleri vergi dairelerine yatırılacak ve her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak. Cumhurbaşkanı, bu ücretleri iki katına çıkarma veya yarıya indirme yetkisine sahip olacak.

MALİ DİSİPLİN VE PİYASA DENETİMİ GÜÇLENİYOR

Yasa teklifinin yasalaşması hâlinde, döviz ve kıymetli maden piyasalarında şeffaflık artırılacak, yetkisiz faaliyetlerin önüne geçilecek ve Türk lirasının itibarı korunacak. Ayrıca, devletin mali sistemi üzerindeki denetim gücü önemli ölçüde artacak.