Yıllık İzin Paraya Dönüşür mü?

Yaz mevsiminin başlamasıyla birlikte çalışanlar yıllık izin planlarını yapmaya başlarken, ekonomik sıkıntılar nedeniyle bazı çalışanlar “Yıllık izne çıkmadan karşılığında ücret alınabilir mi?” sorusunu gündeme taşıdı. Konuyla ilgili net yanıt, Habertürk yazarı ve sosyal güvenlik uzmanı Ahmet Kıvanç’tan geldi.

Kıvanç’a göre, yıllık ücretli izin hakkı vazgeçilemez bir dinlenme hakkı olup, ulusal ve uluslararası düzenlemelerle koruma altına alınmış durumda. Hem işçilerin hem de işverenlerin bu haktan feragat etmesi hukuken mümkün değil.

İŞVEREN DE İŞÇİ DE İZİN HAKKINDAN VAZGEÇEMEZ

İş Kanunu’nun 53. maddesine atıfta bulunan Kıvanç, şu ifadeleri kullandı:

“Yıllık ücretli izin, sadece dinlenme amacıyla verilmesi gereken zorunlu bir haktır. İşveren, ‘İzne çıkma, parasını vereyim’ diyemez. Aynı şekilde işçi de ‘Ben izne çıkmak istemiyorum, bana karşılığını ödeyin’ deme hakkına sahip değildir.”

Bu yasa hükmü, hem işçiyi hem de işvereni bağlamaktadır. Dolayısıyla yıllık iznin çalışırken ücretle değiştirilmesi hukuken yasaktır.

KULLANILMAYAN İZİN PARASI NE ZAMAN ALINABİLİR?

Kıvanç’a göre, çalışanın kullanmadığı yıllık izin günlerinin ücret karşılığı ancak iş akdi sona erdiğinde ödenebilir. Bu durum, işçinin kendi isteğiyle ayrılması, işten çıkarılması ya da haklı nedenle fesih gibi tüm işten ayrılma şekilleri için geçerlidir.

“İşçi ister istifa etsin ister çıkarılsın, hatta haklı nedenle kovulmuş bile olsa, kullanmadığı izin günlerinin bedelini işten ayrıldığı tarihte talep edebilir. Üstelik bu ödeme, çalışanın son maaşı üzerinden hesaplanır.”

YILLIK İZİN HAKKI, ANAYASAL BİR DİNLENME HAKKIDIR

Yıllık izin yalnızca bir tatil değil, çalışanın fiziksel ve ruhsal sağlığını korumaya yönelik bir anayasal haktır. Bu nedenle, İş Kanunu yıllık iznin kullanılmasını zorunlu tutmakta, yerine ücret verilmesini yasaklamaktadır.

İŞVERENLERE UYARI: PARA YERİNE İZİN VERİN

Uzmanlar, bu konuda sorumluluklarını yerine getirmeyen işverenlerin idari yaptırımlarla karşılaşabileceği uyarısında bulunuyor. İş müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde, işçilere izin yerine para teklif edilmesi ya da izin kayıtlarının usule uygun tutulmaması durumunda, işverenlere idari para cezası uygulanabiliyor.