Bazı çocuklar kalabalığa karışarak sosyalleşmeyi seçer, bazı çocuklar ise izleyip anlamlandırmayı… Psikolog Ceren Çetin Kılınçtepe’nin de dediği gibi, Her çocuk kendine özel olan biricik rengiyle gelir.

Peki çocuklarda içe kapanıklık neden olur? Psikolog Ceren Çetin Kılınçtepe , çocuklarda görülen içe kapanıklığın nedenlerine, belirtilerine, doğru ve yanlış yaklaşımlara dair Bakış Haber’e önemli açıklamalarda bulundu.

Haber: İrem Yılmaz

 “HER ÇOCUK KENDİNE ÖZEL OLAN BİRİCİK RENGİYLE GELİR”

Her çocuk kendine özel olan biricik rengiyle gelir diye belirten Psikolog Ceren Çetin Kılınçtepe, “Bazı çocuklar sosyalleşirken kalabalığa koşar bazı çocuklar ise izleyip anlamlandırmayı tercih eder. Bu koşma veya izleme süreci çocuğun gündelik hayatındaki işlevselliğe yani kendini ifade etmesini, akran ilişkilerini ve yaşamındaki sevinci gölgeliyorsa içe kapanıklık halinin nedenlerini ve belirtilerini anlamak çocuğu gözlemek gerekir” dedi.

 “AŞIRI KORUMACI BAKIM VEREN OLMAK ÇOCUĞUN KENDİ BAŞINA ADIM ATMASINI ZORLAŞTIRABİLİR”

Psikolog Çetin Kılınçtepe, “Çocuklarımız, doğuştan gelen mizaç, yetiştirilme ve çevresel faktörlerle birlikte bir bütündür. Bazı çocuklarımız mizaç olarak daha sakin, hassas ve temkinli olabilir. Bu da onlar için yeni bir ortamda kaynaşma kısmında zaman isteyebilir” ifadesini kullandı.

Yetiştirilme kısmında ise aşırı korumacı veya çoğunlukla eleştiren bakım veren olduğunda çocuğun kendi başına adım atmasının zorlaşabileceğini vurgulayan Psikolog Ceren Çetin Kılınçtepe“Yanlış yaparsam kızabilirler, kabul görmem” korkusu ile çocuk geri çekilebilir” dedi.

“AİLE İÇİ ÇATIŞMALAR, KAYIPLAR GİBİ BÜYÜK DEĞİŞİMLER ÇOCUĞU İÇ DÜNYASINA YÖNELTEBİLİR”

Çevresel olarak da akran zorbalığına uğrayan, dışlanan çocukların güven sarsılması yaşadığını belirten Psikolog Çetin Kılınçtepe, “kendimi gösterirsem dışlanırım ve tekrar üzülürüm” diye düşünerek tekrar içe çekilebilir” ifadesini kullandı. Aile içi çatışmalar, kayıplar, taşınma ya da okul değişikliği gibi büyük değişimlerinde çocuğu iç dünyasına yöneltebileceğinin altını çizen Psikolog Ceren Çetin Kılınçtepe,

Sosyal kaygı, depresyon ya da otizm gibi durumlar içe kapanıklığın altında yatan etkenler arasında olabilir” dedi.

“ÇOCUĞUN DÜNYASINA DİKKATLİCE BAKMAK, ONUN SESİNİ DUYMAK BAZEN EN BÜYÜK DESTEKTİR”

Çocuklarda içe kapanıklığın kendini nasıl belli ettiğine değinen Psikolog Çetin Kılınçtepe, “Göz temasından kaçınma, kalabalık ortamlarda sessiz kalma, yeni ortamlarda aşırı utangaç davranma, grup oyunlarındansa yalnız oynamayı tercih etme, toplulukta (sınıf ortamında) söz almaktan kaçınma ve yanlış yapmaktan korkma, toplu etkinliklere katılmaktan kaçınma, sürekli bakım verenlerin yanında kalma isteği” gibi belirtilerin kendini gösterebileceğini fakat bu maddelere uyan her çocuk için desteğin gerekli olmadığını belirterek, “Çocuğumuzun içe kapanıklığı yaşamında nasıl bir etki bıraktığı gözlemlenmeli ve profesyonel bir görüş alınmalıdır. Çocuğun dünyasına dikkatlice bakmak, onun sesini duymak bazen en büyük destektir” ifadesini kullandı.

“AİLELER SOSYALLEŞTİRMEK İSTERKEN BAZEN HATALI DAVRANIŞLARDA BULUNABİLİRLER”

Aileler, çocuklarının sosyalleşmesini ister çünkü arkadaşlıkların mutluluk ve güven getireceğini düşünebilirler diyen Psikolog Ceren Çetin Kılınçtepe, “Yalnız kalmasın, dışlanmasın, güçlü bir birey olsun isterler. Bazen kendi eksik sosyal deneyimlerini telafi etmeye ya da toplumun beklentilerine uyum sağlamaya çalışırlar. Ama sosyalleştirmek isterken bazen hatalı davranışlarda bulunabilirler” dedi. Psikolog Çetin Kılınçtepe,” Bunlara kısaca değinecek olursak, çocuğu başkalarıyla kıyaslamak. Örnek olarak; bak o ne güzel oynuyor, ne güzel arkadaş ediniyor. Sen neden yapmıyorsun. Hadi yap.

Çocuğun yerine konuşmak, müdahale etmek. Örneğin, ebeveyn çocuğun şarkı söylemesini istiyor ve çocuk söylemiyor. Aslında o çok güzel söyler ama çekindiği için şu an söylemiyor” ifadesini kullandı.

Aşırı koruyucu tutumlarında hatalı bir davranış olabileceğini vurgulayan Psikolog Ceren Çetin Kılınçtepe, “Dur sen yapma elini yakarsın, sen dur düşürürsün ben yaparım gibi cümleler çocuğun gelecek hayatında da sorunlarla baş etme becerisinin gelişmesinin engelleyebilir, tek başına ilişkiler kurmaktan çekinmesine neden olabilir. Çocuğun duygularını küçümsemek örneğin, ne var sanki bunda abartıyorsun, çekinilecek, korkacak bir şey yok” gibi cümlelerin çocuğun çekinmesine, içe kapanmasına neden olabileceğini belirtti.

“ÇOCUĞUN KENDİNİ RAHAT HİSSEDEBİLECEĞİ BİR ALAN YARATILMALI”

Çocuğa karşı davranılabilecek doğru tutumlardan bahseden Psikolog Çetin Kılınçtepe, “Çocuğun duygularını ve düşüncelerini anlayarak ve bunu çocuğa dile getirerek anlaşıldığı hissettirilmeli. Başarıları küçük görülse bile fark edip onu cesaretlendirmek gerektiğinin önemine dikkat çeken Psikolog Ceren Çetin Kılınçtepe, “ Başkaları ile kıyaslamadan, farklı bir birey olduğu, her çocuğun kendine özgü olduğu kabul edilerek gelişimi desteklenmeli, sosyal ortamlara dahil etmek istersen bir anda değil, daha yavaş adımlarla dahil etmek. Sosyal olsun diye bir çok kursa yazmak yerine; çocuğun ilgisini çeken ve kendini ait hissedebilme ihtimali daha yüksek olan bir yere dahil etmek.

Güvenli bir ortam sağlanmalı.Sevgi ve destekle dolu, çocuğun kendini rahat hissedeceği bir alan yaratılmalı. Baskı yapmadan, sabırla yaklaşılmalı.Çocuğun kendi hızında sosyal dünyaya adım atmasına müsade edilmeli.Küçük sosyal adımlar atılmalı. Yakın arkadaş çevresiyle ve kontrollü ortamlarda bir araya gelme fırsatları sunulmalı. Oyun terapisi destekleyicidir. Oyun yoluyla kendini ifade etmesi kolaylaşabilir” dedi.

“OLUMLU PEKİŞTİRME KULLANILMALI”

Olumlu pekiştirme kullanılmalı diyen Psikolog Çetin Kılınçtepe, “Sosyal çabalarını takdir edebilirsiniz, size küçük gelse de başarılarını kutlayabilirsiniz.Gerekirse uzman yardımı alınmalı. İçe kapanıklık günlük yaşamı etkiliyorsa profesyonel destek önemlidir” ifadesini kullandı.

“EN ÖNEMLİ ADIMLARDAN BİRİ ÇOCUĞUN DUYGULARINI ANLAMAYA ÇALIŞMAKTIR”

 Çocuğunuza bu konuda yapabileceğiniz en önemli adımlardan biri duygularını anlamaya çalışmaktır diye vurgulayan Psikolog Ceren Çetin Kılınçtepe, “Anladığınızı hissettirin. Çocuğun hissettiklerini dinleyin, duygularını ifade etmesi için cesaretlendirin. Çocuklar güvende olduklarını, anlaşıldıklarını, duygularının kabul gördüğünü, sevildiğini ve değer gördüğünü hissettikçe bu durumun aşılması çok daha kolaylaşır” dedi.