Prof. Dr. Atmaca: ‘Değiştiremeyeceğimiz Durumları Kabul Edelim’

Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murad Atmaca, deprem ve pandeminin insanlar üzerindeki ruhsal etkilerine dair Bakış Haber’e önemli açıklamalarda bulundu.

Prof. Dr. Atmaca, Pandemi ve deprem gibi felaketlerin hayatımızın bir parçası olduğunu ve stres etmenlerine karşı daha sağlıklı bir bakış açısı geliştirebilmek için değiştirebileceğimiz ve değiştiremeyeceğimiz durumları kabul etmenin öneminden bahsetti.

Haber: Aylin Solmaz 

Bakış Haber olarak, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murad Atmaca ile bir röportaj gerçekleştirdik.

PANDEMİ VE DEPREM SÜRECİ İNSANLARI İKİ YÖNLÜ ETKİLEDİ

Pandemi ve depremin bir arada yaşandığı Elazığ'da ruh sağlığının ciddi şekilde etkilendiğini belirten Prof. Dr. Murad Atmaca, “Elazığ’ın şöyle bir talihsizliği oldu, pandemi dönemi bir taraftan deprem dönemiyle çakıştı. Bu nedenle hastalarımız iki yönlü etkilenmiş oldular; hem pandeminin olumsuz etkisi hem de depremin olumsuz etkisi bir araya geldi. Ben hastalarımıza, ‘Sizi en çok pandemi mi etkiledi, deprem mi?’ diye sorduğumda, bir kısmı depremi, bir kısmı pandemiyi, bazıları ise her iki durumu da daha fazla etkileyici olarak gördü. Bu dönemde insanların ruh sağlığı açısından ciddi psikososyal etmenler devreye girdi. Dünyanın her tarafındaki insanları ruhsal açıdan olumsuz etkileyen stres etmenleri, bizim bölgemizdeki insanları da ciddi şekilde etkiledi. Biz bu dönemde, özellikle pandemi döneminde telefonla görüşmeler yoluyla ruh sağlığını sorgulayan çalışmalar yaptık. Şunu gördük: Bazı psikiyatrik bozukluklar, özellikle depresyon, takıntı hastalığı ve hastalık kaygı bozukluğu gibi rahatsızlıklar, bu dönemde daha da arttı. Pandemi, ciddi bir tehdit olarak sunulduğu için hastalık kaygısı bozukluğu olanları özellikle etkiledi. Panik bozukluğu olan kişiler de kapalı ortamlardan rahatsızlık duyuyorlardı ve pandeminin getirdiği kapalı ortamlar, panik bozukluğu yaşayanlarda semptomların artmasına yol açtı.”

“EKONOMİK SORUNLAR TAHAMMÜLSÜZLÜĞÜ ARTIRDI”

Pandeminin sadece psikolojik değil, ekonomik olarak da önemli etkiler yarattığını belirten Prof. Dr. Atmaca,  “Pandemi süreci, aynı zamanda insanların ekonomik durumlarını da olumsuz etkiledi. Ülkeler etkilendi, ekonomik sorunlar derinleşti. Bu da insanların sabit gelirlerinin azalmasına ve gelir dengesizliklerine yol açtı. Özellikle sabit gelirleri olmayanlar, bu durumdan daha fazla etkilendi. Bu ekonomik zorluklar, aile içindeki çatışmaları körükledi. İnsanlar bir arada çok fazla kaldılar ve bu, tahammül sınırlarını daralttı. Eskiden tepki göstermeyecekleri şeylere tepki göstermeye başladılar. Bu da birçok ruhsal bozukluğun ortaya çıkmasına ya da mevcut bozuklukların daha da alevlenmesine yol açtı.”

AİLELERE STRESLE BAŞ ETME TAVSİYELERİ

Ailelerin stresle başa çıkarken olayları felaket gibi görme eğiliminde olduklarına dikkat çeken Prof. Dr. Atmaca,  “Ailelere yönelik tavsiyem şudur: Stresle karşılaşıldığında insanlar, durumu genellikle felaket gibi görme eğilimindedir. Ancak şunu unutmamalıyız: ‘En kötü durum bu mudur?’ diye kendimize sormamız gerekir. Örneğin, bir kişi sevgilisinden ayrıldığında bunu ‘hayattaki en büyük sıkıntı’ olarak görebilir. Ancak başka bir zorlukla karşılaştığında, o durumun daha az önemli hale gelebileceğini fark edebilir. Aileler, stresle karşılaştıklarında bu durumu felaketleştirmemelidir. Stres etmenlerine karşı daha sağlıklı bir bakış açısı geliştirebilmek için, değiştirebileceğimiz ve değiştiremeyeceğimiz durumları kabul etmek önemlidir. Değiştirebileceğimiz durumlar için alternatif çözümler geliştirmeliyiz. Son olarak şunu eklemek isterim: Pandemi gibi felaketler hayatımızın bir parçası olabilir. Bu tür olaylar herkesin başına gelebilir. 2020 yılında Elazığ’a geldiğimde, burada hiçbir sorun yoktu ama deprem yaşandı ve bu, algılarımızı değiştirdi. Ancak unutulmamalıdır ki, deprem gibi olaylar hayatımızda olacak. Önemli olan, stres etmenlerinin kendisi değil, bu stres etmenlerine karşı psikolojik dayanıklılığımızı nasıl artırabileceğimizdir. Ruh sağlığımıza odaklanmak, düşüncelerimizi nasıl değiştirebileceğimizi öğrenmek, bu tür zorluklarla başa çıkmamızı sağlayacaktır” dedi.