TÜİK Verilerine Göre Türkiye'de Nüfus Kendini Yenileyemiyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı doğum verilerini açıkladı. Açıklanan rakamlar, Türkiye'nin demografik yapısında kritik bir dönüm noktasına işaret ediyor. Türkiye’nin toplam doğurganlık hızı, 2024 itibarıyla rekor seviyede düşerek 1,48'e geriledi. Bu oran, nüfusun kendini yenileyebilmesi için gerekli olan 2,10 eşiğinin oldukça altında kaldı.

937 BİN BEBEK DÜNYAYA GELDİ

2024 yılı içerisinde Türkiye’de toplam 937 bin 559 bebek dünyaya geldi. Yeni doğanların %51,4’ü erkek, %48,6’sı ise kız olarak kaydedildi. Ancak bebek sayısındaki düşüş, uzun vadede Türkiye'nin yaşlanan nüfus sorunu ile karşı karşıya kalabileceğini gösteriyor.

DOĞURGANLIK HIZINDA 23 YILLIK GERİLEME

2001 yılında kadın başına ortalama 2,38 çocuk olan doğurganlık hızı, 2024’te 1,48’e düştü. Bu gerileme, Türkiye'nin demografik yapısında köklü değişikliklerin habercisi. Nüfusun kendini yenileyebilmesi için gereken doğurganlık eşiği olan 2,10 seviyesi ise 2016’dan bu yana aşılamıyor.

BÖLGESEL FARKLAR DİKKAT ÇEKİCİ

Doğurganlık oranları iller bazında büyük farklılıklar gösterdi. 2024’te en yüksek doğurganlık oranı kadın başına 3,28 çocukla Şanlıurfa’da görüldü. Şırnak (2,62) ve Mardin (2,32) ise onu takip etti. En düşük oranlar ise Bartın ve Eskişehir’de 1,12 olarak kaydedildi. Ankara (1,15), Zonguldak (1,15) ve İzmir (1,17) gibi büyükşehirlerde de oranlar düşük seyretti.

YENİLENME EŞİĞİNİN ALTINDA KALAN İLLER ARTTI

2024 itibarıyla Türkiye genelinde 71 ilde doğurganlık oranı, nüfusun yenilenme eşiği olan 2,10’un altına indi. Bu sayı 2017’de 57 il ile sınırlıydı. Ayrıca, doğurganlık hızının 1,50'nin altına düştüğü il sayısı da sadece yedi yılda 4’ten 55’e yükseldi.

AVRUPA İLE KARŞILAŞTIRMA: ÜSTÜNLÜK YİNE DE RİSK ALTINDA

Türkiye, 1,48’lik doğurganlık oranıyla Avrupa Birliği (AB) ortalaması olan 1,38’in üzerinde yer alarak dokuzuncu sıraya yerleşti. Ancak bu avantaj, Türkiye'nin de hızla yaşlanan ve küçülen bir nüfusa doğru ilerlediği gerçeğini değiştirmiyor.

EĞİTİM SEVİYESİ VE YERLEŞİM YERİNE GÖRE FARKLILIKLAR

Doğurganlık oranı, kadınların eğitim düzeyine göre değişiklik gösteriyor. Üniversite mezunu kadınlarda doğurganlık oranı 1,22 olurken, okuma yazma bilmeyen kadınlarda bu oran 2,65’e çıktı. Yerleşim yerlerine göre incelendiğinde, kırsalda doğurganlık hızı 1,83 iken, yoğun kentlerde 1,39 seviyesinde.

KABA DOĞUM HIZI VE KADINLARIN DOĞURGANLIK YAŞI

2001 yılında binde 20,3 olan kaba doğum hızı, 2024’te binde 11’e geriledi. En yüksek yaşa özel doğurganlık oranı, binde 100 ile 25-29 yaş grubunda görüldü. Bu, doğumların giderek daha ileri yaşlara kaydığını gösteriyor.

ADÖLESAN DOĞURGANLIK GERİLİYOR, ANNE YAŞI ARTIYOR

Ergen yaşta (15-19 yaş) doğum oranı, 2001 yılında binde 49 iken 2024’te binde 10’a düştü. Ortalama anne yaşı 29,3 olarak kaydedilirken, ilk doğum yaşı ise 27,3 oldu. İlk doğum yaşının en yüksek olduğu il Tunceli (29,4), en düşük olduğu iller ise Şanlıurfa ve Muş (24,4) oldu.

ÇOĞUL DOĞUMLAR VE DOĞUM SIRASI

2024 yılında toplam 31 bin 109 çoğul doğum gerçekleşti. Bu doğumların %97’sini ikizler, %2,9’unu üçüzler, %0,1’ini ise dördüz ve üzeri bebekler oluşturdu. Doğumların %41,9’u ilk çocuk, %30,3’ü ikinci, %16’sı üçüncü, %11,5’i ise dördüncü ve üzeri çocuklar olarak kayıtlara geçti.