Çuvaldızı Fabrikaya, İğneyi Çiftçiye Mesele Sadece Şeker Değil!

Elazığ’da 2025 yılı pancar kampanyası tam anlamıyla bir tarım trajedisine dönüşmek üzere. Pancar Ekicileri Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Feridun Ergin, üreticinin omzuna binen yükü dile getiriyor, ancak sorunların yalnızca buzdağının görünen kısmı olduğunu anlamak zor değil.

Elazığ’daki mevcut şeker fabrikası, 1954 model makinelerle çalışıyor. Yani, bu memleketin çocukları yerli otomobil, uzay üssü, yapay zekâ konuşurken, çiftçi 70 yıl öncesinin teknolojisine teslim edilmiş durumda. Ergin’in ifadesiyle, fabrikanın işleme kapasitesi en fazla günlük 1800–1900 ton. Ama sahadaki üretim bunun çok ötesinde. Yalnızca Kovancılar bölgesinde 120 bin ton ekilmiş durumda. “Geçen yıl çürüdü, bu yıl da çürümesin” denilerek umut Malatya’ya gönderilecek kotalara bağlanıyor.

Başkan Ergin, “Malatya’ya gönderilecek kota 60 bin ton, ama bu yetmez. 100 bin tona çıkarılmalı” diyor. Doğrudur, yetmez!

Ama asıl sorulması gereken şu: Elazığ neden kendi pancarını işleyemiyor? Neden bu kentin fabrikası hâlâ 70 yıl öncesinin tezgâhında dönüyor? Modernize edilemeyen, yatırım yapılmayan bu fabrika neden kaderine terk edildi?

Elazığlı çiftçi, kendi toprağında yetiştirdiği pancarı, kendi fabrikasında işleyemiyor. Çünkü fabrika, gelen pancarı işleyecek kapasitede değil. Kapasite artırımı yapılırsa bile ancak 150–200 bin ton seviyesine çıkabileceğini söylüyor başkan. Bu da yetmiyor. Peki, o zaman soralım: Bu fabrika neden yıllardır modernize edilmedi? Kim engel oldu, kim görmezden geldi?

Başka bir sorun da randevu sistemi. Günlük teslim edilmek istenen pancar 4–5 bin ton, ama fabrika sahası küçük. Randevu alamayan çiftçi ürünüyle birlikte bekliyor. Mazot gitmiş, nakliye masrafı artmış, zaman daralmış… Ama hâlâ "randevun yoksa teslim edemezsin" deniyor.

Bunca sıkıntıya rağmen Feridun Ergin, “Pancar hâlâ çiftçiye en çok kazandıran ürün” diyor. Doğrudur, ama bu da çiftçinin alternatifinin olmayışından. Barajlar yapılıyor, kapalı sistem sulama yayılıyor, tarlalar verimli… Fakat üretici hâlâ sistemin en mağdur halkası. Suyu devlet getiriyor ama şekerin kazancı başka illere akıyor.

Elazığlı çiftçi artık şunu duymak istiyor:

•             Bu fabrika ne zaman yenilenecek?

•             1954 model makinelerle daha kaç yıl üretim yapılacak?

•             Malatya’ya pancar göndermek çözüm mü, çaresizlik mi?

•             Randevu sistemi çiftçi lehine nasıl düzenlenecek?

Artık Elazığ çiftçisi sesinin duyulmasını istiyor!

Saygılarımla…